Hoefbevangenheid
Herken de symptomen en grijp in
Hoefbevangenheid bij paarden en pony's
Heeft jouw paard moeite met bewegen? Is hij stijf, staat wijdbeens of met zijn gewicht naar achteren? Dan is de kans groot dat jullie te maken hebben met laminitis of te wel hoefbevangenheid.
Hoefbevangenheid is een uitermate pijnlijke en tevens ook complexe aandoening, die zeer ingrijpend is op het welzijn van jouw paard en ook op die van jou!
Hoefbevangenheid is echter in veel gevallen te voorkomen, te behandelen en/of te herstellen. Belangrijk is hierin de oorzaken, uitingsvormen en (vroegtijdige) signalen te herkennen en gepast te handelen.
Symptomen van hoefbevangenheid
Twijfel je of jouw paard hoefbevangen is? Let dan op de volgende signalen:
– Onwil om te bewegen of lopen
– Stijfheid, vooral op harde ondergrond
– Typische “hb-houding” (achterhand onder het lichaam, voorbenen naar voren)
– Pijn bij draaien of optillen van de voeten
– Overmatig warme (bijna hete) hoeven
– Een voelbare pols langs de kootholte
Herken je deze symptomen? Wacht dan niet af.
Vroege behandeling van hoefbevangenheid voorkomt blijvende schade van de hoeven.
Er zijn tevens nog diverse andere mogelijke vroegtijdige waarschuwingssignalen, denk hierbij aan:
– Veranderd looppatroon, zoals aan en af wat stijf of kort lopen
– Fijne groeven/ringen in de hoefwand, een gezonde hoef hoort een gladde hoefwand te hebben
– Veranderingen aan de onderkant van de hoef, zoals een licht verbrede witte lijn, steeds terugkerende schimmel en rotstraal, een afgevlakte zool en kneuzingen
– Vetophopingen op de hals, boven de ogen, bij de staartaanzet, koker/uier en schouders
– Er zijn nog talloze andere kenmerken die een rol kunnen spelen zoals mestwater, wisselende mest, opgeblazenheid, problemen met de luchtwegen en andere slijmvliezen (denk aan tranende ogen of jeuk)
– Ook het gedrag kan wisselend zijn net zoals de looplust
Deze signalen zijn op zich zelf geen direct teken van een hoefbevangenheid (in aantocht). Een opeenhoping van dergelijke symptomen is vaak een teken van een sluimerende, subklinische hoefbevangenheid!
Wat is hoefbevangenheid?
Voordat wij verder gaan is het belangrijk om eerst helder te hebben wat hoefbevangenheid nou eigenlijk is!
Hoefbevangenheid, ook bekend als laminitis, is een ernstige aandoening die zich uit in de hoeven en hevige pijn veroorzaakt.
De term laminitis komt van het Latijnse woord lamina (plaat, laag) en verwijst naar de ontsteking van de lamellen van het hoeflederhuid – Deze lamellen fungeren als een soort klittenbandsluiting tussen de hoefwand en het hoefbeen. Bij hoefbevangenheid raakt deze verbinding beschadigd, waardoor de hoefcapsule en het hoefbeen niet meer goed aan elkaar zitten (wij spreken dan over een ‘kanteling’) Een hele sterke verbinding, die op een klein oppervlak als de hoef hele grote krachten kan weerstaan, en tegelijkertijd is deze verbinding heel kwetsbaar!
Klassiek wordt hoefbevangenheid beschouwd als een acute ontsteking van deze lamellen, meestal veroorzaakt door stofwisselingsstoornissen (zoals een te rijke voeding), mechanische overbelasting of systemische infecties. In zulke gevallen is de diagnose “laminitis” in de klassieke zin passend.
De laatste jaren is ons begrip van deze aandoening echter sterk geëvolueerd. Hoefbevangenheid is dan ook één van de meest onderzochte aandoeningen bij paarden. Inmiddels weten we dat niet alle vormen van hoefbevangenheid gepaard gaan met een klassieke ontstekingsreactie. Vooral bij hormonale hoefbevangenheid – bijvoorbeeld in verband met het Equine Metabool Syndroom (EMS) of de ziekte van Cushing (PPID) – staan eerder doorbloedingsproblemen en stofwisselingsstoornissen centraal, welke vervolgens secundair wel een ontsteking kunnen triggeren, maar ook niet altijd, waardoor een aantal klassieke symptomen niet aanwezig zijn!
Daarom wordt steeds vaker de vraag gesteld of de term laminitis in deze gevallen nog wel passend is. Zou een meer genuanceerde benaming die beter recht doet aan dit complexe probleem op termijn misschien doeltreffender kunnen zijn?
De drie grote fases van hoefbevangenheid
Subklinisch – Acuut – Chronisch
Iedere hoefbevangenheid uit zich anders en ieder paard doorloopt de fases van een hoefbevangenheid anders. Waar acute hoefbevangenheid de meest pijnlijke situatie voor het paard is en men deze fase doorgaans vrij makkelijk aan de gangbare kenmerken kan herkennen wordt met name de subklinische fase bij veel paarden vaak over het hoofd gezien. Paarden kunnen maanden en zelfs jaren in deze fase van een laaggradige hoefbevangenheid zitten, zonder dat het paard overduidelijk pijn vertoont en de eigenaar het in de gaten heeft!
Subklinisch
- Geen overduidelijk zichtbare kreupelheid – het paard loopt ogenschijnlijk normaal
- Eerste microscopische veranderingen van de lamelaire verbinding tussen hoefbeen en hoefcapsule
- Wordt vaak alleen toevallig ontdekt via röntgenfoto (bijv. begin van rotatie)
- Het paard vertoont uiteenlopende 'vage' klachten
Acuut
‘Plotselinge’ aanval met duidelijke symptomen
- Duidelijke kreupelheid, typische “hoefbevangenheidsgang” (ontlasting van de voorhoeven) en andere kenmerkende symptomen
- Inwendige schade vordert snel (bijv. rotatie van het hoefbeen)
- Pijnreactie bij druk op de zool
- Paard staat vaak “achterover geleund”, of gaat zelfs liggen
Chronisch
Structurele veranderingen en gevolgen
- Vervorming van de hoef (bijv. snavelhoef, gezakt hoefbeen, platte of zelfs bolle zool)
- Aanhoudende of terugkerende kreupelheid of blijvend ontlastend staan
- Brede, horizontale ringen in de hoefwand, abnormale hoornvorming en -groei
- Röntgen toont blijvende veranderingen aan het hoefbeen (hoedenrand)
Subklinisch
In deze, vaak langdurig voorafgaande, fase zijn er nog geen duidelijk aan hoefbevangenheid gekoppelde symptomen. Wel zijn er waarschuwingssignalen die vaak over het hoofd worden gezien, terwijl het een groot probleem vormt en de basis legt voor ernstigere klachten.
Tegelijkertijd is het de fase waar je het roer nog om kunt gooien en erger kunt voorkomen!
Acuut
De aandoening komt ‘plots’ (vaak eigenlijk niet eens, als je de waarschuwingssignalen had weten te herkennen!) op en is zeer pijnlijk voor het paard. In deze fase is directe actie nodig om verdere schade te beperken en het welzijn van het paard te waarborgen.
Chronisch
‘Chronisch’ betekent in dit geval niet alleen ‘langdurig’, maar duidt vooral op een situatie waarin het paard onvoldoende herstelt. Veel paarden blijven langdurig klachten houden en raken hierdoor beperkt in hun beweging en comfort. Met de juiste aanpak en randvoorwaarden is ook een chronische hoefbevangenheid nog goed te stabiliseren en/of te herstellen!
Voorkomen – Aanpakken – Herstellen
Het beste beleid is voorkomen. Is hoefbevangenheid toch ontstaan, dan is het belangrijk om gericht en deskundig te handelen. Met de juiste zorg en aanpassingen is herstel vaak mogelijk, maar dit vraagt tijd, aandacht en doorzettingsvermogen.
Hoefbevangenheid behandelen - wij helpen
Wij behandelen hoefbevangenheid niet met standaardoplossingen, maar met een op maat gemaakt behandelplan. Bij het HoefHerstelCentrum zijn we gespecialiseerd in het behandelen van hoefbevangenheid bij paarden. Wij bieden een effectieve combinatie van moderne hoefverzorging, een bij het paard passende herstelomgeving en persoonlijke begeleiding.
-
Professionele hoefverzorging
Wij zorgen onder andere voor een correcte bekapping om een goede hoefbalans te herstellen en druk van het hoefbeen te verlichten. Vervolgens ondersteunen wij het paard waar nodig met moderne hoefbescherming, zoals therapeutische hoefschoenen en gelijmde hoefbescherming. -
Herstelomgeving
Waarbij rust in een periode van pijn en stress belangrijk is, zijn wij geen voorstanders van het paard langdurig stilzetten. Gecontroleerde beweging, onder de juiste voorwaarden, is de sleutel tot herstel als het gaat om de doorbloeding en algehele stofwisseling weer op gang te krijgen. Daarom lopen onze patienten dan ook in een speciaal hierop ingerichte huisvesting. -
Oorzaken achterhalen
Veel paarden worden hoefbevangen door onderliggende problemen zoals insulineresistentie (-dysregulatie), overgewicht of hormonale aandoeningen (PPID). Wij werken nauw samen met specialisten uit het vak om ook deze oorzaken aan te pakken. -
Behandeling aan huis of intern verblijf
Soms is een paard het beste af met zorg aan huis, maar vaak is intensieve revalidatie op locatie nodig. Daarom bieden wij ook intern verblijf aan in ons HoefHerstelCentrum.
Het HoefHerstelCentrum – gespecialiseerd revalidatiecentrum voor hoefbevangen paarden
Een gezonde hoef zonder tekenen van hoefbevangenheid met een gladde en recht lopende hoefwand.
Een typische chronisch hoefbevangen hoef met een een duidelijke ‘eendenbek’, een teken van een gekanteld hoefbeen.
Zoolaanzicht van een chronisch hoefbevangen hoef met een sterk opgerekte en beschadigde witte lijn .
In ons HoefHerstelCentrum krijgt jouw paard
- Een veilige, rustgevende omgeving;
- Specialistische hoefverzorging en bijsturing wanneer nodig
- Aangepast voermanagement, afgestemd door een voedingsspecialist
- Monitoring van gedrag, beweging en (hoef)gezondheid
- Begeleiding door een gespecialiseerd team
“Ons doel is niet alleen symptoombestrijding, maar écht hoefherstel – van binnenuit. Hoefgezondheid is meer dan alleen focussen op de hoef.
Geef jouw paard een nieuwe kans en neem contact met ons op voor een mogelijk behandeltraject op maat.
🔹Gratis eerste beoordeling op basis van foto’s
🔹Adviesgesprek over mogelijke behandeling
Infotheek
Hier vind je een aantal documenten die je kunt downloaden, lezen en gebruiken in je zoektocht naar antwoorden over hoefbevangenheid en die je verder kunnen helpen.
